اثر استفاده از پروبیوتیک ها در کاهش ریسک ابتلا به دیابت

شواهدی مبنی بر تاثیر پروبیوتیک ها بر کنترل انواع دیابت وجود دارد،که می تواند کمک شایانی به اثربخشی این مکمل های غذایی در مدیریت دیابت داشته باشد.

دیابت چیست؟

دیابت یک بیماری مزمن است که به دلیل اختلال در ترشح یا عملکرد انسولین در بدن، ایجاد می‌شود.

انسولین، هورمونی حیاتی است که در سلول‌های بتا در پانکراس یا همان لوزالمعده تولید می‌شود و نقش کلیدی در کنترل قند خون دارد. در دیابت، اختلال در ترشح یا عملکرد انسولین باعث افزایش قند در خون می‌شود.

انواع دیابت

دیابت براساس علت بروز آن به انواع مختلف تقسیم می‌شود. از انواع دیابت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دیابت نوع یک: دیابت نوع یک، نوعی بیماری خودایمنی است. در این نوع دیابت، سیستم ایمنی بدن، سلول‌های بتای پانکراس که انسولین تولید می‌کنند را تخریب می‌کند.

درنهایت با کاهش تعداد و عملکرد سلول‌های بتا، میزان ترشح انسولین در بدن بسیار کاهش می‌یابد و به همین خاطر قند خون به‌شدت افزایش می‌یابد.

فرد مبتلا به دیابت نوع یک به دلیل کمبود شدید انسولین نیاز به تزریق مداوم انسولین دارد. علت اصلی این بیماری هنوز ناشناخته است و دربارۀ علت آن فرضیه‌های زیادی وجود دارد.

دیابت نوع دو: دیابت نوع دو به دلیل مقاومت به انسولین (نوعی اختلال در عملکرد انسولین) و کاهش تدریجی ترشح انسولین از سلول‌های بتای پانکراس اتفاق می‌افتد.

بروز دیابت نوع دو با سبک زندگی ارتباط مستقیم دارد. برای پیشگیری از دیابت نوع دو می‌توان از اصلاح سبک زندگی کمک گرفت و احتمال ابتلا به آن را به‌شدت کاهش داد.

دیابت بارداری: در ایران حدود ۱۰ تا ۱۸ درصد از کل مادران باردار به‌طور موقت به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند. این دیابت در سه‌ماهۀ دوم یا سوم بارداری تشخیص داده می‌شود.

در اکثر مادران، بعد از پایان بارداری قند خون به محدودۀ طبیعی برمی‌گردد. بااین‌حال در بعضی مادران ممکن است بالا بودن قند پس از زایمان هم ادامه پیدا کند.

احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده برای مادرانی که دیابت بارداری را تجربه کرده‌اند، بیشتر است.

بنابراین توصیه می‌شود 6 تا 12 هفته پس از زایمان، مادر مجدداً ازنظر قند خون بررسی شود و نتایج آزمایش‌ها را برای بررسی بیشتر نزد پزشک معالج خود ببرد.

پیش‌دیابت: پیش‌دیابت یا دیابت پنهان، شرایطی است که در آن میزان قند خون بالاتر از مقدار طبیعی است اما نه به‌اندازه‌ای که در محدودۀ دیابت نوع دو قرار بگیرد.

با اصلاح سبک زندگی مثل کنترل وزن، کاهش استرس، رژیم غذایی سالم، افزایش فعالیت بدنی و اجتناب از مصرف دخانیات می‌توان پیش‌دیابت را کنترل کرد و از پیشرفت آن به دیابت نوع دو پیشگیری کرد.

پروبیوتیک چیست؟

میکروب های زنده ایی هستند که با مصرف آن ها ، معمولا به بهبود و بازسازی فلور میکروبی دستگاه گوارش کمک شایانی انجام می دهد.

باکتری های اسید لاکتیک (LAB) عموماً به عنوان پروبیوتیک استفاده می شوند زیرا به طور کلی به عنوان وضعیت ایمن در نظر گرفته می شوند.

پروبیوتیک ها به طور کلی از یک سویه یا چند سویه از یک گونه تشکیل می شوند که اجزای مشترک میکرو فلور روده هستند.

سیستم گوارشی انسان جمعیت وسیعی از باکتری ها را در خود جای داده است که تعداد آن ها به میلیون ها نفر می رسد و فراوانی خاصی در ناحیه دیستال روده مشاهده می شود.

لاکتوباسیلوس، بیفیدوباکتریا و مخمرهای خاصی مانند ساکارومایسس بولاردی از انواع پروبیوتیک ها می باشند.

پروبیوتیک ها با توجه به نقش درمانی در دو دهه اخیر شتاب بیشتری گرفته است و انتظار می رود تقاضای جهانی پروبیوتیک ها در سال 2025 به 132.03 میلیون دلار برسد.

مصرف پروبیوتیک در پیشگیری و درمان بیماری هایی مانند بیماری های ایمنی، بیماری های التهابی روده، بیماری عدم

تحمل لاکتوز، عفونت های گلو، سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، عفونت های واژن، اگزما و کاهش اسهال و آلرژی موثر گزارش شده است.

پیش بینی می شود تا سال 2045، 700 میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت مبتلا شوند که از این تعداد 463 میلیون نفر در سال 2019 افزایش یافته است.

هزینه های بهداشت جهانی برای مدیریت دیابت در سال 2019 نزدیک به 760 میلیارد دلار بود که با افزایش شیوع دیابت همچنان افزایش خواهد یافت.

بنابراین، دیابت یک مشکل بهداشت عمومی و بار اقتصادی به سرعت در حال رشد است.

میکروبیوتای روده به میزان قابل توجهی در ابتلا به دیابت نوع دوم و یا دیابت بارداری نقش دارد.

در مطالعات صورت گرفته تاثیر مصرف مکمل و یا مواد غذایی غنی شده با پروبیوتیک، بر شاخص های متابولیسم قند، الگوی لیپیدی، عوامل التهابی و استرس اکسیداتیو ، فشار خون و BMI در دیابت نوع دو و یا دیابت بارداری مورد بررسی قرار گرفته و نتایج مثبتی ثبت شده است.

طبق تحقیقات ، مشاهده شده است که تجویز سین بیوتیک ها و پروبیوتیک ها تأثیر مفیدی بر کاهش سطح گلوکز خون، HOMA-IR و سطح انسولین در زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری دارند.

مطالعه دیگری توصیه می‌کند که مکمل‌های سین‌بیوتیک و پروبیوتیک ممکن است در کاهش سطح FBG در افراد مبتلا به FBG بالا مفید باشد.

مطالعه دیگری که صورت گرفت نشان داد که در متاآنالیز از 28 کارآزمایی، دریافتند که پروبیوتیک ها ممکن است قند خون را در بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم بدون تغییر سطح HbA1c کاهش دهند.

طبق گفته دانشمندان، مکمل های سین بیوتیک و پروبیوتیک متغیرهای کنترل قند خون را در افراد مبتلا به پیش دیابت افزایش داده است.

این بررسی سیستماتیک نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌ها پتانسیل کاهش سطح پایه HbA1c، FBG و HOMA-IR را در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو و دیابت بارداری دارند.

علاوه بر این، این مطالعه سهم قابل توجهی از میکروبیوتای روده را در ایجاد T2DM نشان می‌دهد که دیس بیوز به طور بالقوه با چاقی و مقاومت به انسولین مرتبط است.

در نتیجه، یافته‌ها نشان می‌دهد که ترکیب پروبیوتیک‌ها در استراتژی‌های مدیریت دیابت،می‌تواند مزایای بالقوه‌ای از نظر کنترل قند خون، حساسیت به انسولین و کاهش التهاب ارائه دهد.